Instytut Praw Obywatelskich (IPO) jest niezależną, apolityczną, pozarządową organizacją typu think-and-do tank, prowadzącą działalność pożytku publicznego o charakterze prawnym i obywatelskim. Instytut funkcjonuje jako działająca w formule non-profit fundacja zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Organizacja powołana została do prowadzenia działań podnoszących świadomość prawną i obywatelską społeczeństwa, prowadzenia badań naukowych i analiz dotyczących spraw publicznych, monitorowania przestrzegania praw obywatelskich, budowy zaplecza eksperckiego na potrzeby gospodarki i administracji, prowadzenia działalności wydawniczej oraz szkoleniowej i doradczej, a także realizacji praktycznych projektów zgodnych z celami statutowymi.

Nadrzędnym celem działalności Instytutu Praw Obywatelskich jest dążenie do wypracowywania systemowych rozwiązań w zakresie podejmowanych problemów. Organizacja występuje również w postępowaniach oraz świadczy wsparcie indywidualne, gdy ochrony wymaga ważny społeczny interes lub  w sposób szczególny naruszone zostały standardy państwa prawa.